Predstavnice familije Gesneriaceae, Ramonda Nathaliae i R. Serbica
Najbliži srodnici ove biljčice žive u Africi i Aziji. U Evropi je svega 5 vrsta iz ove familije i sve su endemi.
Neki smatraju da su sve ove vrste relikti Tercijera odnosno biljke duboke starosti ili što bi se reklo “živi fosili”, koji obitavaju kao ostaci sub tropske i tropske flore.
Po početku Ledenog doba ove biljke su “sišle” u južnije krajeve i niže nadmorske visine kao što su klisure i kanjoni, gdje su tako ušuškane mogle preživjeti.
Po završetku Ledenog doba, one postepeno počinju ponovo širiti svoje areale do granica u kojima se i dan danas mogu naći.
Vrstu zvanu “R. SERBICA” opisao je daleke 1874. Josif Pančić, na osnovu biljaka koje je sakupio ja Rtnju, Srbija.
Nešto kasnije,ljekar na dvoru kralja Milana Obrenovića i rekreativni botaničar dr Sava Petrović, u Jelašničkoj klisuri i Suvoj planini pronalazi slične biljke,ali ne i identične R.Serbici.
Pošto nije bio siguran je li ili nije, za pomoć se obratio nikom do samom Josifu Pančiću, koji zaključuje da su pronašli novu vrstu koju će 1882. zajedno opisati kao RAMONDU Nathaliae. Ime dato u čast kraljice Natalije Obrenović.
Šta simboliše cvijet Natalijina ramonda?
Višegodišnje, spororastuće biljke, naseljavaju slične profile staništa: kanjone i klisure. Mogu se naći i u brdski-planinskim predjelima , kao i u strmim, stjenovitim planinskim stranama.
Zajednička karakteristikama obje osobine je tkzv. poikilohidričnost, što bi značilo preživljavanje ulaskom u anabiozu prilikom nedostatka vlage ili ekstremno visoke ili niske temperature. Anabioza predstavlja fiziološko stanje koje usporava njihov metabolizam, a nadzemni organi dehidriraju gubeći do 95 % vode.
Kada uslovi za život ponovo postanu povoljni i prihvatljivo, u roku od samo 48h do svega nekoliko dana one uspostavljaju svoj sistem rada odnosno normalnu metabolučku aktivnost – ozelenjavaju. Zbog toga nose i naziv “biljke koje vaskrsavaju” ili “feniks biljke“.
Brojni su faktori koji utiču na opstanak dvije vrste Ramondi na Balkanu: narušavanje staništa uzrokovano klimatskim promjenama, ljudskim faktorom, izolovanost populacija, izgradnja minihidroelektrana i brana.
Zanimljivost
Natalijina i srpska ramonda strogo su zaštićene vrste u Srbiji. Sa njom se poredi srpska vojska koja je nakon povratka iz Grčke vaskrsnula, preporodila se te krenula u proboj Solunskog fronta.